1.ХӨТӨЛБӨРИЙН НЭР: Цахилгаан техникийн үндэс
2.ИНДЕКС: ВЕ 209
3.БОЛОВСРОЛЫН ТҮВШИН: Бакалавр
КРЕДИТ ЦАГ: 3 кр цаг
4.СУДЛАХ ЦАГ: 1 :2 : 2 : 4 /Лекц : сем : лаб : бие даалт/
5.ХИЧЭЭЛИЙН ЗАЛГАМЖ ХОЛБОО:
Босоо тэнхлэгээр – Ерөнхий боловсролын сургуулийн Физик, математик хичээлээр үзсэн мэдлэгийг үндэс болгоно.
Хэвтээ тэнхлэгээр –Физик-I, Физик-II, дээд математик, автоматик, электроникийн хичээлүүдтэй агуулга хэрэглээний хувьд холбогдоно.
6.ХӨТӨЛБӨРИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
Цахилгаан техникийн онолын үндэс, электрон багаж тоног төхөөрөмжийг амьдрал ахуйдаа хэрхэн харьцах, ашиглах, мэдэгдэхүүнтэй байх шаардлагыг үндэслэл болгосон болно.
Оюутны мэдлэгийн цар хүрээг тэлэх, сэтгэн бодох үйл ажиллагааг хөгжүүлэх, байгаль, техникийн үзэгдэл зүй тогтол, хуулийг судлах зэрэгт цахилгааны бүлгийн хичээл чухал учир энэ хичээлийг судлах хэрэгцээ шаардлага гарч байна.
• Нийгмийн хэрэгцээ:
Мэдэээлэл харилцаа технологийн хөгжил давамгайлсан мэдлэгийн нийгэмд байгаль, техник технологийн аливаа асуудлыг нийгмийн амьдралын янз бүрийн түвшинд шийдвэрлэхэд цахилгаан техникийн зохих мэдлэг зайлшгүй шаардагатай.
• Танин мэдэхүйн хэрэгцээ:
Ахуйн амьдрал болон цахилгаан техникийн үзэгдэл ба түүний эерэг ба сөрөг нөлөөлөлийг таних сөрөг нөлөөллөөс өөрийгөө болон орчноо хамгаалах, цахилгаан тоног төхөөрөмжийн физик үзэгдэлтэй холбоотой тулгамдаж байгаа асуудлыг танин мэдэх, асуудлыг шийдвэрлэх зэрэгт технологич, инженерүүд цахилгаантехникийн мэдлэгээ хэрэглэх
7.СУРГАЛТЫН ЗОРИЛГО:
Цахилгаан хэлхээнд явагдах соронзон ба цахилгаан үзэгдлийг онолын түвшинд эзэмшиж, энгийн ба нийлмэл хэлхээнд тооцоо хийх аргууд болон трансформатор, цахилгаан машин, цахилгаан хэмжүүрийн багаж төхөөрөмжийн ажиллах зарчмыг судлах зорилготой.
8.СУРГАЛТЫН ЗОРИЛ• Нийлмэл үзэгдлээс цахилгааны үзэгдэл, процессыг ялгаж, түүний шалтгаан үр дагавар, үе шатыг ялгаж илрүүлэх,тохирсон физик хэмжигдэхүүн томъёогоор илэрхийлэх
• Физик хэмжигдэхүүний холбоо хамаарал хууль зүйн тогтлыг ашиглах замаар өгөгдсөн физик агуулгыг тодорхой жишээн дээр буулгаж илрүүлэн харуулах
• Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн холбоо хамаарлыг танин мэдэж, цахилгаан техник хүн төрөлхтний соёлын хөгжилд оруулсан хувь нэмрийг тухайн үеийн нийгмийн хөгжилтэй холбон үнэлдэг байх.• Цахилгааны энгийн тоног төхөөрөмжийг судалж тооцоо хйиж, танин мэдэж эмхэлж цэгцэлж физик асуудал болгон томъёолж чаддаг байх, энд байгаа уялдаа холбоог мэдэрч тохирсон физик хэмжигдэхүүн, хууль ашиглаж илэрхийлэх
• Цахилгаан хэмжигдэхүүний ижил төстэй шинж холбоо хамаарал хуулийн нэгдмэл шинжийг ялган таньж төстэй шинжээр нь шинэ хэмжигдэхүүн зүй тогтолыг гаргаж чаддаг илэрхийлдэг байх.
К3:
• Цахилгаан техникийн хэлийг харилцааны нөхцөл байдалд тохируулан хэрэглэдэг байх.
• Аливаа асуудлаас цахилгаантай холбоотой хэсгийг мэдэрч таних түүнийг судлахад мэдлэгээ хэрэглэдэг байх
• Цахилгаан техникийн энгийн туршилт явуулах аргад суралцаж түүнийгээ хувийн үйл ажиллагааны зарчим болгох
2.ИНДЕКС: ВЕ 209
3.БОЛОВСРОЛЫН ТҮВШИН: Бакалавр
КРЕДИТ ЦАГ: 3 кр цаг
4.СУДЛАХ ЦАГ: 1 :2 : 2 : 4 /Лекц : сем : лаб : бие даалт/
5.ХИЧЭЭЛИЙН ЗАЛГАМЖ ХОЛБОО:
Босоо тэнхлэгээр – Ерөнхий боловсролын сургуулийн Физик, математик хичээлээр үзсэн мэдлэгийг үндэс болгоно.
Хэвтээ тэнхлэгээр –Физик-I, Физик-II, дээд математик, автоматик, электроникийн хичээлүүдтэй агуулга хэрэглээний хувьд холбогдоно.
6.ХӨТӨЛБӨРИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
Цахилгаан техникийн онолын үндэс, электрон багаж тоног төхөөрөмжийг амьдрал ахуйдаа хэрхэн харьцах, ашиглах, мэдэгдэхүүнтэй байх шаардлагыг үндэслэл болгосон болно.
Оюутны мэдлэгийн цар хүрээг тэлэх, сэтгэн бодох үйл ажиллагааг хөгжүүлэх, байгаль, техникийн үзэгдэл зүй тогтол, хуулийг судлах зэрэгт цахилгааны бүлгийн хичээл чухал учир энэ хичээлийг судлах хэрэгцээ шаардлага гарч байна.
• Нийгмийн хэрэгцээ:
Мэдэээлэл харилцаа технологийн хөгжил давамгайлсан мэдлэгийн нийгэмд байгаль, техник технологийн аливаа асуудлыг нийгмийн амьдралын янз бүрийн түвшинд шийдвэрлэхэд цахилгаан техникийн зохих мэдлэг зайлшгүй шаардагатай.
• Танин мэдэхүйн хэрэгцээ:
Ахуйн амьдрал болон цахилгаан техникийн үзэгдэл ба түүний эерэг ба сөрөг нөлөөлөлийг таних сөрөг нөлөөллөөс өөрийгөө болон орчноо хамгаалах, цахилгаан тоног төхөөрөмжийн физик үзэгдэлтэй холбоотой тулгамдаж байгаа асуудлыг танин мэдэх, асуудлыг шийдвэрлэх зэрэгт технологич, инженерүүд цахилгаантехникийн мэдлэгээ хэрэглэх
7.СУРГАЛТЫН ЗОРИЛГО:
Цахилгаан хэлхээнд явагдах соронзон ба цахилгаан үзэгдлийг онолын түвшинд эзэмшиж, энгийн ба нийлмэл хэлхээнд тооцоо хийх аргууд болон трансформатор, цахилгаан машин, цахилгаан хэмжүүрийн багаж төхөөрөмжийн ажиллах зарчмыг судлах зорилготой.
8.СУРГАЛТЫН ЗОРИЛ• Нийлмэл үзэгдлээс цахилгааны үзэгдэл, процессыг ялгаж, түүний шалтгаан үр дагавар, үе шатыг ялгаж илрүүлэх,тохирсон физик хэмжигдэхүүн томъёогоор илэрхийлэх
• Физик хэмжигдэхүүний холбоо хамаарал хууль зүйн тогтлыг ашиглах замаар өгөгдсөн физик агуулгыг тодорхой жишээн дээр буулгаж илрүүлэн харуулах
• Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн холбоо хамаарлыг танин мэдэж, цахилгаан техник хүн төрөлхтний соёлын хөгжилд оруулсан хувь нэмрийг тухайн үеийн нийгмийн хөгжилтэй холбон үнэлдэг байх.• Цахилгааны энгийн тоног төхөөрөмжийг судалж тооцоо хйиж, танин мэдэж эмхэлж цэгцэлж физик асуудал болгон томъёолж чаддаг байх, энд байгаа уялдаа холбоог мэдэрч тохирсон физик хэмжигдэхүүн, хууль ашиглаж илэрхийлэх
• Цахилгаан хэмжигдэхүүний ижил төстэй шинж холбоо хамаарал хуулийн нэгдмэл шинжийг ялган таньж төстэй шинжээр нь шинэ хэмжигдэхүүн зүй тогтолыг гаргаж чаддаг илэрхийлдэг байх.
К3:
• Цахилгаан техникийн хэлийг харилцааны нөхцөл байдалд тохируулан хэрэглэдэг байх.
• Аливаа асуудлаас цахилгаантай холбоотой хэсгийг мэдэрч таних түүнийг судлахад мэдлэгээ хэрэглэдэг байх
• Цахилгаан техникийн энгийн туршилт явуулах аргад суралцаж түүнийгээ хувийн үйл ажиллагааны зарчим болгох
• Техник, байгаль орчинд хариуцлагатай харьцах асуудлаар цахилгаан техникийн үндэслэл гаргахдаа бусдын алдааг зөрчил үүсгэхгүйгээр боломжийн хэрээр засахад тусладаг байх
• Асуудалд олон талаас уялдаа холбооны үүднээс хандаж хамтарч ажиллах харилцан суралцахын давуу талыг ухаарсан байх.
• Энерги, экологийн асуудалаар цахилгааны мэдлэгэтэй оролцох
• Үүрэг даалгавар боловсруулахдаа бие биетэйгээ харилцан ярилцах хамтран ажиллах хүний саналыг хүлээн авч өөрийн санал дээр зогсож чаддаг байх
9.СУРГАЛТЫН ЦӨМ АГУУЛГА
Цахилгаан техникийн үндэс хичээлийг физикийн хичээлийн цахилгаан ба соронзон үзэгдэл дээр тулгуурлан үндсэн ухагдахуун, баримт, зүй тогтол, хууль, тодорхойлолт, хэрэглээ, онолын үндсийг элементар болон дээд математикийн хүрээнд томъёолж дараах үндсэн бүлгүүдэд хувааж агуулгын минимумыг судлана.
Үүнд:
1. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан хэлхээний үндсэн ойлголтууд
• Цахилгаан гүйдэл.Цахилгаан хөдөлгөгч хүч, хүчдэл.
• Цахилгаан эсэргүүцэл, дамжуулах чадвар.
• Энерги ба Чадал
2. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан хэлхээний тооцоо
• Энгийн цахилгаан хэлхээнд тооцоо хийх аргууд.
• Нийлмэл цахилгаан хэлхээнд тооцоо хийх аргууд
3. Хувьсах гүйдлийн үндсэн ойлголтууд
• Хувьсах гүйдлийн үндсэн ойлголтууд
• Үе, давтамж, фаз, фазын зөрүү, гүйдлийн утгууд графикаар дүрслэх
4. Нэг фазын хувьсах гүйдлийн салбарлаагүй цахилгаан хэлхээ
• Идэвхитэй ба идэвхгүй эсэргүүцлүүд
• Эсэргүүцлйин цуваа, холбосон хэлхээ
5. Нэг фазын хувьсах гүйдлийн салбарласан цахилгаан хэлхээ
• Омын хуулиар тооцох, дамжуулах чадварын аргаар тооцох
• Гүйдлийн резонанс, чадлын коэффициент/
6. Гурван фазын цахилгаан хэлхээ
• Одон ба гурвалжин холболт.
• Гурван фазын хэлхээний чадал,
7. Трансформатор
• Нэг ба 3-н фазын трансформаторын хийц төрөл ажиллах зарчим, холболтууд.
• Трансформаторын ашигт үйлийн коэффициент
8. Тогтмол ба хувьсах гүйдлийн цахилгаан машин
• Тогтмол ба хувьсах гүйдлийн цахилгаан машины бүтэц, ажиллах зарчим, асаалт, тохируулга.
• Асинхрон ба синхрон машин
10.СУРГАЛТЫН АРГА ЗҮЙ
Энэ хичээлийг лекц, семинар, лаборатори ба бие даалтын хичээлийн хэлбэрээр явуулах бөгөөд танхимд хичээлэх явцад үзэж судалсан хичээлийн цөм агуулгын дагуу бие даалт болон багшийн зөвөлгөө, туслалцаатайгаар төрөл бүрийн график тооцооны ажил, лабораториийн болон бодлого, дасгал ажиллах, ангийн ажил, реферат, тайлан хамгаалах, интернетээс шинэ мэдээлэл ашиглах, цахилгаан энергийн зүй зохистой хэрэглээг амьдралд хэрэглэхэд оюутныг анги хамт олноор болон хэсэг бүлгээр оролцуулж ажиллуулна.
11. ЛЕКЦИЙН СЭДВИЙН АГУУЛГА
• Асуудалд олон талаас уялдаа холбооны үүднээс хандаж хамтарч ажиллах харилцан суралцахын давуу талыг ухаарсан байх.
• Энерги, экологийн асуудалаар цахилгааны мэдлэгэтэй оролцох
• Үүрэг даалгавар боловсруулахдаа бие биетэйгээ харилцан ярилцах хамтран ажиллах хүний саналыг хүлээн авч өөрийн санал дээр зогсож чаддаг байх
9.СУРГАЛТЫН ЦӨМ АГУУЛГА
Цахилгаан техникийн үндэс хичээлийг физикийн хичээлийн цахилгаан ба соронзон үзэгдэл дээр тулгуурлан үндсэн ухагдахуун, баримт, зүй тогтол, хууль, тодорхойлолт, хэрэглээ, онолын үндсийг элементар болон дээд математикийн хүрээнд томъёолж дараах үндсэн бүлгүүдэд хувааж агуулгын минимумыг судлана.
Үүнд:
1. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан хэлхээний үндсэн ойлголтууд
• Цахилгаан гүйдэл.Цахилгаан хөдөлгөгч хүч, хүчдэл.
• Цахилгаан эсэргүүцэл, дамжуулах чадвар.
• Энерги ба Чадал
2. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан хэлхээний тооцоо
• Энгийн цахилгаан хэлхээнд тооцоо хийх аргууд.
• Нийлмэл цахилгаан хэлхээнд тооцоо хийх аргууд
3. Хувьсах гүйдлийн үндсэн ойлголтууд
• Хувьсах гүйдлийн үндсэн ойлголтууд
• Үе, давтамж, фаз, фазын зөрүү, гүйдлийн утгууд графикаар дүрслэх
4. Нэг фазын хувьсах гүйдлийн салбарлаагүй цахилгаан хэлхээ
• Идэвхитэй ба идэвхгүй эсэргүүцлүүд
• Эсэргүүцлйин цуваа, холбосон хэлхээ
5. Нэг фазын хувьсах гүйдлийн салбарласан цахилгаан хэлхээ
• Омын хуулиар тооцох, дамжуулах чадварын аргаар тооцох
• Гүйдлийн резонанс, чадлын коэффициент/
6. Гурван фазын цахилгаан хэлхээ
• Одон ба гурвалжин холболт.
• Гурван фазын хэлхээний чадал,
7. Трансформатор
• Нэг ба 3-н фазын трансформаторын хийц төрөл ажиллах зарчим, холболтууд.
• Трансформаторын ашигт үйлийн коэффициент
8. Тогтмол ба хувьсах гүйдлийн цахилгаан машин
• Тогтмол ба хувьсах гүйдлийн цахилгаан машины бүтэц, ажиллах зарчим, асаалт, тохируулга.
• Асинхрон ба синхрон машин
10.СУРГАЛТЫН АРГА ЗҮЙ
Энэ хичээлийг лекц, семинар, лаборатори ба бие даалтын хичээлийн хэлбэрээр явуулах бөгөөд танхимд хичээлэх явцад үзэж судалсан хичээлийн цөм агуулгын дагуу бие даалт болон багшийн зөвөлгөө, туслалцаатайгаар төрөл бүрийн график тооцооны ажил, лабораториийн болон бодлого, дасгал ажиллах, ангийн ажил, реферат, тайлан хамгаалах, интернетээс шинэ мэдээлэл ашиглах, цахилгаан энергийн зүй зохистой хэрэглээг амьдралд хэрэглэхэд оюутныг анги хамт олноор болон хэсэг бүлгээр оролцуулж ажиллуулна.
11. ЛЕКЦИЙН СЭДВИЙН АГУУЛГА
№
|
Цаг
|
Сэдэв
|
Эзэмшүүлэх
|
|
Мэдлэг
(Судлагдахуун)
|
Чадвар
(Ур ухаан)
|
|||
1
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
öàõèëãààí õýëõýý
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õýëõýýíèé ¿íäñýí
îéëãîëò.
Öàõèëãààí ã¿éäýë. Öàõèëãààí
õºäºëãºã÷ õ¿÷, õ¿÷äýë. Öàõèëãààí ýñýðã¿¿öýë,
äàìæóóëàõ ÷àäâàð. Ýíåðãè áà
÷àäàë
|
- Байгаль, нийгмийн цахилгаан
техникийн үзэгдэл, процессыг ялган
танин мэддэг энгийнээр тайлбарладаг.
- Аливаа цахилгаан тоног төхөөрөмжтэй холбоотой асуудлыг
шийдвэрлэхэд мэдлэгээ хэрэглэдэг байх. Гэр ахуйн цахилгаан хэрэгслийн
энергийн зарцуулалтыг тооцдог байх.
|
2
|
2
|
Ýíãèéí öàõèëãààí õýëõýýíä òîîöîî õèéõ àðãóóä
|
Ýíãèéí öàõèëãààí õýëõýýíä òîîöîî õèéõ àðãóóä.
Íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíä òîîöîî õèéõ àðãóóä
|
Цахилгаан
хэлхээний талаар ойлголтыг тайлбарладаг, Энгийн элементүүдийг нэрлэдэг, тоног
төхөөрөмжийг ялган таньдаг, үүрэг зориулалтыг илэрхийлдэг байх. Төрөл бүрийн
цахилгаан хэлхээнд тооцоолол хийдэг түүнийгээ бодлого, дасгалд хэрэглэдэг.
|
3
|
2
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿íäñýí îéëãîëòóóä
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿íäñýí îéëãîëòóóä
/¯å, äàâòàìæ, ôàç, ôàçûí
çºð¿¿, ã¿éäëèéí óòãóóä/
ãðàôèêààð ä¿ðñëýõ
|
Хувьсах
гүйдлийн талаарх ойлголтуудыг энгийнээр илэрхийлдэг, жишээгээр
тайлбарладаг. Хэмжигдэхүүнүүдийг нэрлэн учир шалтгаанийг үндэслэдэг байх.
Хэмжигдэхүүний хоорондын хамаарлыг графикаар илэрхийлдэг
|
4
|
2
|
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëààã¿é õýëõýý.
|
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí
ñàëáàðëààã¿é õýëõýý.
/Èäýâõèòýé
áà èäýâõã¿é
ýñýðã¿¿öë¿¿äèéн öóâàà
õîëáîñîí
õýëõýý/
|
Хувьсах гүйдлийн хэлхээн элементүүдийг нэрлэн тайлбарладаг. Салбарлаагүй
холболтын тухай ойлголтын ялган авч үздэг байх.
|
5
|
2
|
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëàñàí
öàõèëãààí õýëõýý
|
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëàñàí öàõèëãààí
õýëõýý.
/Îìûí õóóëèàð òîîöîõ, äàìæóóëàõ ÷àäâàðûí àðãààð
òîîöîõ ã¿éäëèéí ðåçîíàíñ, ÷àäëûí êîýôôèöèåíò/
|
Хувьсах
гүйдлийн салбарласан хэлхээний
тооцооллыг хийдэг. Хэмжигдэхүүнүүдийн хамаарлыг Омын хуулиар илэрхийлдэг байх
мөн хувьсах гүйдлийн резонанс, чадлын коэффициентыг тооцдог байх.
|
6
|
2
|
Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ãåíåðàòîð.
.
|
Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ãåíåðàòîð.
Îäîí áà ãóðâàëæèí õîëáîëò. Ãóðâàí ôàçûí õýëõýýíèé
÷àäàë
|
Гурван фазын
хувьсах гүйдлийг гарган авах нөхцлийг илэрхийлдэг. Төрөл бүрийн холболтын
хувьд хэлхээний чадлыг тооцдог байх, ахуйд ахуй дахь гурван фазын хувьсах
гүйдлийг нэрлэдэг учир шалтгааныг үндэслэдэг байх
|
7
|
2
|
Òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí îéëãîëò.
|
Òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí îéëãîëò.
Íýã áà 3-í
ôàçûí òðàíñôîðìàòîðûí õèéö òºðºë àæèëëàõ
çàð÷èì, õîëáîëòóóä.
Òðàíñôîðìàòîðûí àøèãò ¿éëèéí êîýôèôèöèåíò
|
Хувьсах гүйдлийг дамжуулах, өсгөх, бууруулах төхөөрөмжүүдийг нэрлэн,
ялган тайлбарладаг. Амьдралд хэрэглэж буй трансформаторуудыг жишээгээр болон
онолын хувьд тайлбарладаг Трансформаторын АҮК-ийг тооцолдог тодорхойлдог байх.
|
8
|
2
|
Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí
ìàøèíû á¿òýö
|
Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí ìàøèíû á¿òýö,
àæèëëàõ çàð÷èì, àñààëò, òîõèðóóëãà. Àñèíõðîí áà ñèíõðîí ìàøèí
|
Амьдрал дахь тогтмол
ба хувьсах гүйдлийн машины ялган таньдаг, бүтэц ажиллах зарчим, асуулт
тохируулгыг тайлбарладаг, учир
шалтгаанийг үндэслэдэг байх.
Асинхрон ба синхрон машиныг жишээгээр илэрхийлэн тайлбарладаг байх.
|
Нийт 16 цаг = 1кр
|
||||
12.СЕМИНАРЫН СЭДВИЙН АГУУЛГА
№
|
Цаг
|
Сэдэв
|
Эзэмшүүлэх
|
|
Мэдлэг
(Судлагдахуун)
|
Чадвар
(Ур ухаан)
|
|||
1
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
ýíãèéí öàõèëãààí õýëõýýíèé
òîîöîî
|
Цахилгаан хэлхээ
ЦХХ ба хүчдэл
Цахилгаан гүйдэл, гүйдлийн нягт, Омын хууль,
эсэргүүцлийг холбох аргууд
гүйдлийн ажил, чадал
Жоуль-ленцийн хууль
|
-
Энгийн цахилгаан хэлхээг илэрхийлдэг, үндсэн элементүүдийг нэрлэдэг, хэмжигдэхүүн,
нэгж тэмдэглээг ялган таньж нэрлэдэг. Хэмжигдэхүүнүүдийн хоорондох хамаарлыг
Омын хуулиар илэрхийлдэг байх. Хялбар хэлхээг угсрах зарчмыг тайлбарладаг байх.
Гүйдэлтэй дамжуулагчийн ялгаруулах дулааны хэмжээг тооцоолдог амьдрал дахь жишээг нэрлэдэг
байх.
|
2
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé зàíãèëààíû ã¿éäýë áà íýìýõ àðãààð òîîöîõ
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé тооцоо
Кирхгофын 1,2-р хууль
Зàíãèëààíû ã¿éäýë Нýìýõ àðãààð
òîîöîõ
|
Нийлмэл хэлхээн хувьд Кирхгофын хууль ашиглан тооцооллыг
хийдэг байх. Бодлого, дасгалд энэ мэдлэгээ хэрэглэдэг байх. Зангилааны
гүйдлийг нэмэх аргаар тооцоолдог, тайлбарладаг байх.
|
3
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé çàíãèëààíû õ¿÷äýë áà íýìýõ
àðãààð òîîöîõ
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé
çàíãèëààíû
õ¿÷äýë
Нýìýõ àðãààð òîîöîõ
|
Нийлмэл цахилгаан хэлхээн ахуй дахь жишээнүүдийг нэрлэж учир
шалтгаанийг үндэслэдэх байх. Зангилааны хүчдэлийг нэмэх аргаар тооцоолол, томьёолол
хийдэг тэдгээрийн жишээгээр тайлбарлан ярих
|
4
|
2
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëààã¿é
öàõèëãààí õýëõýý
|
Хувьсах цахилгаан хэлхээн онцлог
Идэвхт ба индүкцит эсэргүүцэл
Багтаамжит эсэргүүцэл
Хэлхээний ажлын горим, резонанс
|
Хувьсах
гүйдлийн хэлхээний онцлогийг илэрхийлдэг. Түүний элементүүдийг нэрлэн тайлбарладаг, тус бүрийн үүрэг
зориулалтыг илэрхийлдэг байх, хэлхээний ажлын горимыг тайлбарлан ярилцдаг,
резонансын үзэгдлийн учир шалтгаанийг үндэслэн тайлбарладаг байх.
|
5
|
2
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëàñàí
öàõèëãààí õýëõýý
|
Салаалсан хэлхээ
Дамжуулах чадварын арга
Гүйдлийн резонанс
Чадлын коэффициент
|
Хувьсах гүйдлийн салаалсан хэлхээг тайлбарладаг,
дамжуулах чадварыг тодорхойлдог байх учир шалтгааныг үндэслэдэг жишээн дээр
тайлбарладаг.байх
|
6
|
2
|
Ãóðâàí ôàçûí
õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õýëõýýíèé òîîöîî
|
Ãóðâàí ôàçûí
õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí
õýëõýýíèé онцлог, давуу
тал
Гурван фазын хөдөлгүүр, трансформатор
|
Гурван фазын хувьсах гйүдлийн онцлогийг тайлбарладаг,
давуу талуудыг нэрлэдэг байх. Төрөл
бүрийн нөхцөлд хэрэглэдэг байх. Гурван фазын тоног төхөөрөмж үүрэг зориулалт
бүтцийг тайлбарладаг байх.
|
7
|
2
|
Òðàíñôîðìàòîð. Öàõèëãààí ìàøèíû
îðîîìãèéí òîîöîî
|
Òðàíñôîðìàòîð.
Öàõèëãààí ìàøèíû îðîîìãèéí òîîöîî
|
Төрөл бүрийн
трансформаторуудын тооцоо хийдэг. Өсөх ба буурах трансформаторыг ялган
таньдаг, учир шалтгааныг тайлбарладаг байх.
|
8
|
2
|
Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí
öàõèëãààí
ìàøèíû á¿òýö
|
Òîãòìîë áà
õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí ìàøèíû á¿òýö, àæèëëàõ çàð÷èì, àñààëò, òîõèðóóëãà.
Àñèíõðîí áà ñèíõðîí ìàøèí
|
Амьдрал дахь тогтмол ба хувьсах
гүйдлийн машины ялган таньдаг, бүтэц ажиллах зарчим, асаалт тохируулгыг тайлбарладаг, учир шалтгаанийг үндэслэдэг
байх. Асинхрон ба
синхрон машиныг жишээгээр илэрхийлэн тайлбарладаг байх.
|
Нийт 16цаг = 0,5кр
|
||||
Цахилгаан техникийн хичээлийн лабораторийн ажлууд
¹
|
ÿéöýòãýõ àæëûí íýðñ
|
Öàã
|
Áàãàæ òºõººðºìæ
|
1
|
Öàõèëãààí õýìæ¿¿ðèéí áàãàæийí
àæèëëàãààòàé òàíèëöàõ. Õýìæèëòèéí
õÿçãààðûã íýìýãä¿¿ëýõ
|
2
|
Öàõèëãààí
ñîðîíçîí, ñîðîíçîí öàõèëãààí, öàõèëãààí äèíàìèê èíäóêöûí òºðëèéí áàãàæóóä.
ÀÂÎìåòð
|
2
|
Àìïåðìåòð, Âîëüòìåòðýýð öàõèëãààí
ýñýðã¿¿öëèéí õýìæýýã òîäîðõîéëîõ
|
2
|
Òºðºë á¿ðèéí
àìïåðìåòð, âîëüòìåòð ýñýðã¿¿öëèéí õàéðöàã òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð¿¿ä
|
3
|
Ýíåðãè
õýðýãëýã÷èéí öóâàà áà çýðýãöýý õîëáîëò, Îìûí õóóëèéã òóðøëàãààð øàëãàõ
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
¿¿ñã¿¿ð àìïåðìåòð, âîëüòìåòð òºðºë á¿ðèéí
ýñýðã¿¿öë¿¿ä
áóþó ÷èéäýí
|
4
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õýëõýýíèé
÷àäàë áà àæëûã õýìæèæ òîäîðõîéëîõ
|
2
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
¿¿ñã¿¿ð àìïåðìåòð, âîëüòìåòð òºðºë á¿ðèéí
ýñýðã¿¿öë¿¿ä
áóþó ÷èéäýí
|
5
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õýëõýýã
ñóäëàõ
|
4
|
ËÀÒÐ. Óëàéñàõ
÷èéäýí õóâüñàõ ã¿éäëèéí
àìïåìåòð âîëüòìåòð êîíäåíñàòîð. åçèñòîð
|
6
|
Õàãàñ äàìæóóëàã÷ äèîä, òðàíçèñòîðûí
Âîëüò-àìïåðèéí
õàðàкòåðñòèê òîäîðõîéëîõ
|
4
|
Õàãàñ äàìæóóëàã÷
äèîä ÌÄ-226, ÀÂÎ ìåòð. ÓÈÏ-ÇÌ ÌÏ46À-òðàíçèñòîð. Áàòàðåé ÇÂ, Ïîòåíöèîìåòð
|
Нийт 16цаг = 0,5кр
|
|||
13.СУРГАЛТЫН ОРЧИН, ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН
Материаллаг
|
Сэтгэлзүйн
|
Мэдээллийн
|
Үйлийн
|
 Үлгэрчилсэн
жишиг хөтөлбөр Үзүүлэн Тараах
материал Сорилын
хувилбар Техникийн
бүрэн бүтэн байдал Анги танхимын
эрүүл ахуйн шаардлага |
Багш оюутны
харилцааны сайн орчин Сурах, сургах
эрмэлзэл Багшийн
үлгэртэй байдал Нээлттэй,
хүлээцтэй байдал |
|
Техник
хэрэгсэл Оюутны бүтээлийн
сан Багаар ба
хосоор ажиллах бүрэлдэхүүн Багшийн
чиглүүлэг Ажиллах
дасгал, даалгаврын сан Багш оюутны хамтын ажиллагаа |
Энэхүү хичээл нь олон төрлийн хэрэглэгхүүнтэй хичээлийн тоонд зүй ёсоор ордог бөгөөд орчин үеийн электроникийн шинжлэх ухааны хүрээнд явагдах зүй тогтолтой. Үүнд:
Онолын хичээлээр /Самбар, Кодоскоп, Слайд, Тараах материал, Прожектор/.
Лабораторийн хичээлээр лабораторийн үндсэн багаж тоног төхөөрөмжүүд /гүйдлийн үүсгүүр, хэмжих багажууд, электрон шулуутгагч,осциллограф гэх мэт/, лабортарийн ажлын зааврууд,
Семинарын хичээлээр: Бодлого, дасгал, тооцооны ажлыг гүйцэтгэх, ном сурах бичиг гарын авлагатай ажиллах
14.БИЕ ДААЛТ
Онолын хичээлээр /Самбар, Кодоскоп, Слайд, Тараах материал, Прожектор/.
Лабораторийн хичээлээр лабораторийн үндсэн багаж тоног төхөөрөмжүүд /гүйдлийн үүсгүүр, хэмжих багажууд, электрон шулуутгагч,осциллограф гэх мэт/, лабортарийн ажлын зааврууд,
Семинарын хичээлээр: Бодлого, дасгал, тооцооны ажлыг гүйцэтгэх, ном сурах бичиг гарын авлагатай ажиллах
14.БИЕ ДААЛТ
Äîëîî
õîíîã
|
Ñýäýâ
|
Хугацаа
|
Îíîî
|
Даалгавар
|
I
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí ýíãèéí öàõèëãààí õýëõýýíèé òîîöîî
|
7 дэх долоо
хоногт
|
10
|
Сэдвийн хүрээнд
оюутан бүр бие даалтын 10 бодлого бодож тооцуулах, мөн бүтээлч даалгавар хийж
гүйцэтгэх
|
II
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí íèéëìýë öàõèëãààí õýëõýýíèé
çàíãèëààíû õ¿÷äýë áà íýìýõ àðãààð òîîöîõ
|
|||
III
|
||||
IV
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëààã¿é öàõèëãààí õýëõýý
|
|||
V
|
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëàñàí öàõèëãààí õýëõýý
|
7 дэх долоо
хоногт
|
10
|
|
VI
|
Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí
õýëõýýíèé òîîöîî
|
|||
VII
|
Òðàíñôîðìàòîð. Öàõèëãààí ìàøèíû îðîîìãèéí òîîöîî
|
|||
VIII
|
Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí
ìàøèíû á¿òýö
|
|||
Нийт
|
20 оноо
цуглуулна.
|
|||
15. ОЮУТНЫ МЭДЛЭГ, ЧАДВАРЫГ ДҮГНЭХ ХЭЛБЭР
1. Багшийн оноо 70 оноо
Хичээлийн ирц, идэвх-20 оноо
Бие даалт- 20 оноо
Явцын шалгалт /Сорил-1,2/-20 оноо
Лабораторын ажил-10 оноо
2. Улирлын шалгалт-30 оноо
Улирлын шалгалтыг хичээлийн бүрэн агуулгыг багтаасан тест эсвэл амаар сургуулиас томилогдсон комисс авна.
Оюутныг үнэлэн дүгнэх арга хэлбэр
Сэдэв
|
Хэлбэр
|
Арга
|
Үнэлэх
шалгуур
|
Хэмжээсжүүлэлт
|
Òîãòìîë ã¿éäëèéí
öàõèëãààí õýëõýý
|
· Ухагдахууны сүлжээ үүсгэх
· Графикаар өгөгдсөн мэдээллийг бичвэр болгох
· Сонгох ба нөхөх тест
· Багаж төхөөрөмжөөр хэмжилт авах тооцоо
хийх
· Бодлого дасгал ажиллах
|
· Ухагдахуун эзэмшүүлэх даалгавар
· Бодит даалгавар
· Цахилгааны тоног төхөөрөмжтэй харьцах
· Асуудал шийдвэрлэх даалгавар
· Дүгнэх даалгавар
· Туршилт лабораторийн ажил хийх
|
Тухайн
ухагдахууныг:
- Томъёолох, тодорхойлох
-
Мөн чанар, гол шинжийг илрүүлэх
-
Хэрэглэх, хөгжүүлэх
Оюутан
бодит баримтанд тулгуурлан ажиллаж:
-
өгөгдсөн зүйлийн зүй тогтлыг илрүүлэх диаграмм, бүдүүвчээр дүрслэх гэх мэт
Тухайн
мэдээлэлд:
-
оновчтой асуудал дэвшүүлэх
-
зүй тогтлыг нь илрүүлэх
-
логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Оюутан
сорил туршилтын үр дүнг:
-Хэмжилтийн үр дүнд
-
анализ хийн, задлан шинжлэх
-
өөрчлөлт, зүй тогтлыг илрүүлэх
|
Үнэлэх шалгуур тус бүрээр илрүүлэх чадваруудыг нь үнэлэн тохирох
оноожуулалтыг хийнэ.
|
Ýíãèéí öàõèëãààí õýëõýýíä òîîöîî õèéõ àðãóóä
|
||||
Õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿íäñýí îéëãîëòóóä
|
||||
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí
ñàëáàðëààã¿é õýëõýý.
|
||||
Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñàëáàðëàñàí
öàõèëãààí õýëõýý
|
· Графикаар өгөгдсөн мэдээллийг бичвэр болгох
· Бодлого дасгал ажиллах
· Ухагдахууны сүлжээ үүсгэх
· Сонгох ба нөхөх тест
· Туршилт хийх
· Өгөгдсөн сэдвээр
мэдээлэл цуглуулах
· Хэмжилт авч үр дүн алдааг тооцоолох
|
· Бодит даалгавар
· Асуудал шийдвэрлэх даалгавар
· Ухагдахуун эзэмшүүлэх даалгавар
· Дүгнэх даалгавар
·
Бүтээлч даалгавар
·
Туршилт лабораторийн ажил хийх
·
Багаж төхөөрөмтэй харьцаж хэмжилт хийх
|
Оюутан
бодит баримтанд тулгуурлан ажиллаж:
-
өгөгдсөн зүйлийн зүй тогтлыг илрүүлэх
-
диаграмм, бүдүүвчээр дүрслэх гэх мэт
Тухайн
мэдээлэлд:
-
оновчтой асуудал дэвшүүлэх
-
зүй тогтлыг нь илрүүлэх
-
логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Тухайн
ухагдахууныг:
-
Томьёолох, тодорхойлох
-
Мөн чанар, гол шинжийг илрүүлэх
-
Хэрэглэх, хөгжүүлэх
Оюутныг
бүтээлийн сангаар нь:
-
өөрийн сонирхсон сэдвээр хийсэн бүтээл байгаа эсэх
-
реферат, эссэ, бодлого, тооцоолол хийх
-
фото зураг, цуглуулга гэх мэт
Оюутан
тухайн хичээлээр:
-
зөв мэдлэг эзэмшсэн эсэх
-
дүгнэлт хийж чадаж байгаа эсэх
-
жишээ баримтаар баяжуулсан эсэх гэх мэт
|
Үнэлэх шалгуур тус бүрээр илрүүлэх чадваруудыг нь
үнэлэн тохирох оноожуулалтыг хийнэ.
|
Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ãåíåðàòîð.
.
|
||||
Òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí îéëãîëò.
|
||||
Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí
ìàøèíû á¿òýö
|
Ашиглах ном, сурах бичиг :
1. Ш. Ангар. М.Дашням. Л.Лянхцэцэг “Ерөнхий цахилгаан техник” УБ.1999 он
2. Цахилгаан техникийн хичээлийн лабораторын ажлын заавар
3. Цахилгаан техникийн хэлхээний график тооцооны ажил
4. Л.Жамц, Х.Лхавгасүрэн нар “Ерөнхий цахилгаан техник” УБ.1988 он
5. www.Нyperphysics.com,
6. www.ParticlePhysicsEducationsites.com
7. www.Physicsworld.com
8. www.Experiland.com
9. www.Physicsactivets.com
No comments:
Post a Comment